Kunst als ideaal middel om taboes bespreekbaar te maken

Readytex Art Gallery (RAG) is in samenwerking met Miguel Keerveld, Kurt Nahar en Sri Irodikromo een kunsttraject begonnen als onderdeel van de studie/onderzoek in een post graduate studie. De derde in de serie is Udu Baki 3, te zien tot en met 26 februari in de RAG. De kunst is sprekend en daagt elke bezoeker uit om na te denken over de bredere thema’s als spiritualiteit, hoe men dat beleeft en de taboes er om heen. Volgens Keerveld zijn er in Suriname als het gaat over spiritualiteit nog wat taboes in sommige religieuze uitingen. Hij studeert aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten in Nederland om curator te worden. In dit kader zijn er enkele exposities gepland, die hij zal organiseren met eerder genoemde kunstenaars.

Tekst & Beeld Tascha Aveloo

Op de zaterdag is Kurt Nahar de rondleider van gasten. “We zijn met dit traject begonnen om kunst in Suriname naar een hoger niveau te tillen. Miquel is bezig met studie om curator te worden. Hij heeft al in verschillende landen studies gedaan.” Nahar noemt het erg belangrijk dat Suriname een eigen curator heeft, zodat we niet afhankelijk zijn van anderen. Het niet hebben van een curator houdt vaak deelname aan grote buitenlandse shows tegen. ”We moeten ons huiswerk doen. En dit is het proces waar we nu in zitten. Waarbij we bewuster worden gemaakt wat onze innerlijke kracht is. We zijn dit proces gestart met theatermaakster Alida Neslo om binnen de Surinaamse kunst te discussiëren, wat de ‘Ala Kondre-gedachte’ inhoudt.” Vanuit dit proces zullen diverse thema’s onderzocht en gedeeld worden met de samenleving door middel van de exposities.

Onderzoek

“Met het project Ala Kondre, waaruit Udubaki is voortgevloeid, ben ik nu bezig te onderzoeken en begrijpen waarmee het curatorschap vorm gegeven kan worden in ons land. Een curator in Suriname kan anders zijn dan in de Verenigde Staten of Europa”, zegt Keerveld. Over het algemeen is een curator bezig met onderzoek doen, je kijkt naar diverse factoren, naar wat er leeft in het kunstveld in je eigen land, zodat wat je wil gaan doen kan contextualiseren. “Het kan van alles zijn: politiek, historisch, van alles. Maar je kijkt ook naar de bagage de we hebben in de Surinaamse kunst. En wetende hoe de Surinaamse maatschappij in elkaar zit heb ik gekozen om de rol van curator te koppelen aan die van counselor/coaching. Dat is de eerste casestudie. Dan volgt een tweede, maar daarover wil ik nog niet uitweiden”.

In deze derde Udubaki, en laatste in deze serie, zijn de overheersende werken producties van de local master René Tosari. “Mensen vinden het anders en spannend omdat 80 procent van de werken niet gewoon aan de wand hangen maar een beetje ‘zweven’ in de ruimte”, vertelt Keerveld. In elk van de Udu Baki expo’s is er gekozen om een lokale kunstmeester aan te stellen als de rode draad, geflankeerd door andere kunstenaars die het thema ‘ondersteunen.’ Bij de eerste editie was dat John Lia A Foe, bij de tweede Kitling Tjon Piang Gi en daar was er een erekunstenaar Remy Jungerman. Udubaki staat letterlijk voor houten bak . “Men moet zich een soort dienblad voorstellen waarmee fruit op de markt wordt verkocht. Maar het staat ook voor openbaarheid. Ik gebruik het in beide betekenissen omdat ik denk dat het project ons de ruimte biedt om in dialoog te gaan over taboes. Maar dan met beeldtaal. Ik gebruik het ook als dienblad. Omdat ik dit project zie als een vorm van dienstbaarheid in relatie tot spiritualiteit.” Volgens Keerveld zijn er in Suriname als het gaat over spiritualiteit nog wat taboes in sommige religieuze uitingen. Men kijkt er neerbuigend naar, maar dat zou wellicht komen door onbegrip. “Iemand zei tegen mij: ik wil wel meedoen, maar het thema is spiritualiteit en ik ben christen en doe niet mee aan spiritualiteit. Dat is voor mij een vorm van taboe. Deze persoon heeft onvoldoende informatie om te weten dat het christendom een vorm is van spirituele ervaring is”.

Open call

Na deze expositie volgt er een solo expo van Lie A Fo. Daarna volgen er weer groepstentoonstellingen die zullen worden opgezet door Nahar als de leidende curator de komende drie maanden. “Op zijn manier zal hij dan doen wat ik heb gedaan met kunstenaars van RAG en daar buiten. Om zoveel mogelijk mensen de gelegenheid te geven om mee te doen is er een ‘open call’ op de Facebook pagina van deze gallery.” Men kan daar een online formulier invullen waarin wordt aangegeven, wat men wil doen en wanneer. Ze moeten drie werken insturen zodat we hun ‘visual language’ kunnen zien. Het hoeven niet eens de werken te zijn die zij zullen gebruiken. Er is een onafhankelijke jury die uiteindelijk bepaalt wie past in het project. Sri zal vanaf augustus tot en met oktober de curator zijn die vanuit haar beleving, haar eigen strategie ook exposities zal opzetten. “The sky is the limit. En de gallery biedt ons de gelegenheid om helemaal vrij te zijn in onze opzet en daar maken we gretig gebruik van.”

Beleidsplannen

“We willen stilstaan bij welke rol een museum of gallery, vandaag de dag heeft. Miquel wil het niet alleen doen, maar hij wilde meelopers hebben in zijn studie. En nu heb ik samen met Sri de gelegenheid om te leren ook te kijken hoe dingen worden samengesteld vanuit welke gedachtegang”, stelt Nahar. Het thema dat bestudeerd wordt is ‘Spiritualiteit’ en heeft veel te maken met cultuur. Volgens hem zijn het de kunstenaars die het veld voeden. Hij sprak de hoop uit dat het Directoraat Cultuur een grotere betrokkenheid laat zien de komende jaren. “Als je in het veld bent, dan kom je de mensen tegen die daar werken en die je ook kunnen vertellen wat nodig is. Dat kan de leiding dan meenemen in haar beleidsplannen. Het zijn kleine toegevoegde waardes die je kan geven aan een kunstenaar. We willen geen minister of directeur worden. Maar we willen graag die kinderen leren verven of keramiek maken. We doen niet onder voor het buitenland. Onze kunst is heel uniek vanwege de vele culturele en etnische expressies.”

Anders kijken

Volgens Nahar leer je door kunst anders kijken naar de maatschappij. Zo stelt hij dat we zouden moeten gaan kijken naar de mogelijkheden om met fruit, kleurstoffen te ontwikkelen om te schilderen. “We hebben podosiri, tumeric, koesoewe en andere natuurlijke ingrediënten waarmee we kunnen experimenteren, terwijl grote kunstinstituten op zoek zijn naar dingen die wij hier al doen. Maar ik kan de minister van Financiën niet zover krijgen om geld voor ons vrij te maken. We willen werken in het belang van het volk. Kunst, theater en muziek, maken gezond, houden het leven in balans. Niet alleen de mensen die het maken of ernaar gaan kijken, maar ook zij die lessen krijgen. Jongeren die moeite hebben met eigenwaarde en problemen hebben met presentatie en faalangst, die worden enorm geholpen door theater en muzieklessen. Het zijn vormende elementen. Toen ik pas begon wist ik de lading en de impact niet die mijn kunst kan maken. Maar nu zie en ervaar ik de kracht ervan. Ik wil gewoon een NVB bus kunnen pakken en les kunnen geven zonder te moeten gaan zoeken naar middelen. Een gitaar moet betaalbaar zijn voor jong talent… kunst in al haar expressies biedt veel meer dan men zich bewust van is.” ♦