Protectie lokale markt speerpunt voor economische groei
02/12/2016 17:00
REPORTAGE -
Tropisch, overal vrolijke kleuren en een smeltkroes van culturen...
Curaçao! Bovendien heeft het eiland volop potentie. Nu zelfs meer dan ooit. Ook voor Surinaamse ondernemers die op handelsmisie zijn. ‘Kom niet blind hiernaartoe.’
Tekst: Carolyn Gerling Beeld: Ton
Verkuijlen / privécollectie Silvino Seymor / privécollectie Ruben
Brielle
ER HEERST TIJDENS de handelsmissie een informele sfeer; network
pitches vinden plaats en eenieder legt contacten. Eén van de
ondernemer is Ruben Brielle. "Wij ondernemen in verschillende
branches, en willen graag in contact komen met bouwbedrijven,
architecten, meubelmakers en ook bedrijven in de voedselindustrie."
Genoeg reden dus om deel te nemen aan de handelsmissie die
ondernemers kennis laat maken met de Curaçaose markt.
Internationaal Ambitieus, een online consultancyplatform, is de
motor hierachter.
Brielle heeft goede ervaringen opgedaan. "Het is me heel goed
bevallen en ook de follow-up is goed, want er wordt ook regelmatig
contact gemaakt door Internationaal Ambitieus met de vraag hoe de
organisatie ons verder kan ondersteunen." Dit is de eerste stap in
het proces. "Vanwege de afstand en de cultuurverschillen kan het
meestal drie maanden duren voordat een samenwerking wordt
aangegaan", zegt Silvino Seymor, co-founder van Internationaal
Ambitieus. "Bij ons heeft het ongeveer vijf maanden geduurd, maar
dat heeft ervoor gezorgd dat wij een goede partner hebben op
Curaçao."
Samenwerking
COLLABORATIE IS VAN eminent belang. Mirto Murray, advocaat en
medeoprichter van SMS Attorneys at Law, bevestigt dit. "Zoek
samenwerking waar mogelijk, oriënteer je op de markt, laat je goed
adviseren en bepaal ook wat je wilt doen." Dit geldt ook voor
distributie van producten, zegt hij. Een distribiteur is
belangrijk, omdat die al een bestaand netwerk heeft. "Probeer het
product dus bij een importeur of groothandel te krijgen. Je kunt de
beste koekjesmaker zijn in Suriname, maar als je van plan bent ook
nog eens zelf rond te rijden op Curaçao voor de distributies van
jouw koekjes, dan verdampt je winst.
Je moet je ook realiseren dat Curaçao een minimale
geprognosticeerde groei heeft van 0,4-0,5 procent voor dit jaar.
Het belangrijke verschil - met Suriname - is dat bij ons de gulden
aan de dollar gekoppeld is bij wet. Maar je zit ook hier in een
markt met minimale groei, het is geen walhalla." Curaçao heeft
volgens de Wereldbank wel een hoog inkomen per jaar, en heeft in
het Caribisch gebied één van de hoogste standaarden van leven.
Basisvoorwaarden voor zaken doen, zoals een infrastructuur, zijn
goed ontwikkeld en de overheid voert een 'Open arms' beleid met het
doel meer investeerders aan te trekken.
"De grootste kansen liggen in de toeristische sector, die de
meeste opbrengsten oplevert voor het eiland", zegt Seymor. "In 2015
ontving Curaçao rond de 470.000 toeristen die ruim 500 miljoen US
dollar uitgaven. Verder heeft Curaçao een opkomende IT-sector, zijn
er kansen binnen de evenementensector vanwege de vele grote
internationale evenementen en in de productiesector waarbij wordt
gestimuleerd om als buitenlands bedrijf vanuit de E-zone te
exporteren." Murray en partner-advocaat Andre Small maken vooral
Surinaamse ondernemers bewust van investeringsmogelijkheden en de
wettelijke kant van het zakendoen op Curaçao.
Wij vormen als kantoor een brug tussen Suriname
en Curaçao
"In mijn dagelijks werk als advocaat, is één van de dingen die
we als kantoor doen: een brug vormen tussen Suriname en Curaçao",
vertelt hij op zijn kantoor aangekomen en voorzien van een ijskoude
awa lamunchi, de nationale drank van Curaçao (vergelijkbaar met ons
'zuurwater'). Zijn kantoor heeft bewust qua stijl en interieur een
mix van traditioneel en modern ontwerp, met in de receptieruimte
een prachtig schilderij van kunstschilder George Struikelblok dat
speciaal voor SMS Attorneys at Law ontworpen is en ook te zien is
op de cover van het boek 'Parlementaire Geschiedenis van het
Curaçaose Burgerlijk Wetboek' dat Murray schreef.
Hij heeft als kind en jongvolwassene twaalf jaar in Suriname
gewoond. De band met ons land is er nog altijd. Nu heeft hij zich
ontwikkeld tot zakenman die ondanks zijn overvolle schema en het
feit dat hij de volgende dag voor het werk naar China moet vliegen,
toch tijd vrij maakt voor een interview.
Landbouw?
Als je eenmaal hebt besloten om zaken te doen, moet je nadenken
over basiszaken
HOEWEL WE VANUIT Suriname veel landbouwproducten "kwijt" kunnen,
gebeurt dat niet op grote schaal. Murray geeft aan dat je met een
aantal "logistieke hubs" zit. "Eén is dat er qua scheepsvervoer
tussen Suriname en Curaçao weinig structureel geregeld is. Je kunt
wel een container laten vervoeren via Trinidad of via Jamaica, maar
er is niet een structurele verbinding die ook nog eens betaalbaar
is. En wat ook nog een probleem is, is de consistency aan de
Surinaamse kant."
De Surinaamse landbouwers, zoals Brielle, hopen dat de
logistieke drempels snel worden verholpen. De jurist ziet vaker dat
Surinaamse vertegenwoordigers van internationale productlijnen of
producten de verkoop willen uitbreiden naar het eiland om op die
manier de voor de inkoop benodigde harde valuta veilig te stellen.
Ook merkt hij op dat investeerders zich richten op het investeren
in onroerend goed op het eiland.
Murray heeft tal van adviezen voor de Surinaamse ondernemer. Zo
raadt hij ten eerste aan zelf het bedrijf te draaien. "Als je
eenmaal de beslissing hebt genomen: ik wil zakendoen op Curaçao,
dan moet je gaan nadenken over basiszaken zoals de
verblijfsvergunning en de vorm waarin je zaken gaat doen." Negen
van de tien keer wordt daar een nv (naamloze vennootschap) of bv
(besloten vennootschap) voor opgericht.
Er zijn een aantal zaken die van belang zijn, waaronder de
aanwezigheid van een lokale directeur. "Een zakenrelatie of
familielid die naast jou directeur wilt zijn, is dan een voor de
hand liggende optie. Mocht dat echt niet lukken, dan kunnen we ook
met een structuur werken waarbij we de statuten zodanig bijschaven
dat we een twee directeuren stelsel hebben zodat de ene niet het
bedrijf kan leegroven terwijl je in Suriname zit. Maar meestal
loopt dat goed, anders bemiddelen wij daarin."
Een nv is relatief eenvoudig op te richten, volgens de advocaat.
Het proces verloopt een stuk sneller dan in Suriname omdat de
presidentiële goedkeuring niet nodig is. "Bij ons wordt alleen de
naam gecheckt of die niet al in gebruik is bij een andere
onderneming." De nv wordt geregistreerd in het Handelsregister van
de Kamer van Koophandel.
Andere belangrijke papieren zoals een directievergunning, een
vestigingsvergunning, een crib-nummer, ook wel
bedrijvenregistratienummer, zodat je bekend bent bij de
belastingdienst en de registratie bij de Sociale Verzekeringsbank
voor sociale lasten en premies, worden vervolgens in orde gemaakt.
Elke ondernemer moet rekening houden met de opstartkosten,
waaronder hier bovengenoemde kosten, die al gauw rond de 2.000 US
dollar kunnen bedragen.
Personeel
Hier is men minder direct dan Nederlanders, dat is een
verschil
SURINAAMS PERSONEEL DIENT een verblijfsvergunning te hebben.
Daarnaast speelt de '80-20 wet' die mogelijk binnenkort in werking
treedt, een rol. Deze wet stelt dat 80 procent van het totaal
aantal werknemers binnen een bedrijf, van lokale afkomst moet zijn.
De categorie van personen binnen de 80 procent is ruim. "Nadat
onder andere ik publiekelijk heb geprotesteerd tegen het
discriminatoir karakter van de wet, zoals die oorspronkelijk
luidde, heeft de wetgever het begrip opgerekt waardoor veel mensen
vallen onder die 80 procent", zegt Murray.
"Maar dan nog wordt het door de vereniging van bedrijven als
belemmering gezien voor het invullen van de posities binnen je
bedrijf, want maximaal één op de vijf werknemers mag uit het
buitenland komen." Los van de wet, adviseert Murray om locals aan
te nemen die de belangrijkste officiële taal, het Papiaments,
spreken. Dit om taalbarrières en cultuurverschillen zo goed als
mogelijk te vermijden. Murray: "Ik denk dat het verschil met
Nederlanders dan nog wel groter is, zij zijn heel direct, terwijl
men dat hier minder is. Ik denk dat de Surinaamse cultuur dichter
zit bij de Antilliaanse dan de Nederlandse. Maar uiteindelijk past
men zich aan naar mekaar." Voorbereiding is echt het halve
werk.
"Kom niet blind hiernaartoe", benadrukt Murray. Goede
voorbereiding is essentieel en investering in oriëntatiereizen is
onvermijdelijk. "Denk niet, hey, ik vind dat lekker, dus ik ga het
verkopen en zie wel hoe het gaat. Zo werkt zakendoen niet. Dat weet
men in Suriname ook wel. Houd rekening met tegenslagen. Red tape
hebben we hier ook: ambtenaren zijn niet altijd de snelste, zijn
niet altijd de vriendelijkste, dingen die je in Suriname ook kent,
verwacht niet dat het allemaal hier anders en beter is. Sommige
dingen wel. Maar als je de mindset hebt, van het verschilt niet
veel, dan kan het alleen maar meevallen."
Gouden tip
WANNEER HET BEDRIJF eenmaal geopend is, luidt zijn gouden tip:
"Probeer niet mensen de les te lezen. Dat werkt averechts voor
mensen die van het buitenland komen. Maar als het gaat om de
verkoop van producten of diensten geldt: als je kwaliteit levert,
je aan je afspraken houdt en ook nog een goede prijs hebt, dan heb
je nou echt de combinatie die mensen zoeken. Dan maakt het niet uit
of het een Surinamer of Antilliaan is: People will buy!"
Voor Internationaal Ambitieus was het de eerste handelsmissie
met twintig ondernemers, waarvan de helft uit Suriname. "Een crisis
zorgt ervoor dat ondernemers creatief en innovatief moeten zijn om
te kunnen overleven", geeft Seymor aan. "Als ondernemer heb je de
mogelijkheid om vreemde valuta te verdienen; goede risicospreiding,
in sommige gevallen levert het fiscale voordelen op en
schaalvergroting is ook een sterke reden. Als de crisis voorbij is,
dan is het goed mogelijk dat dit soort bedrijven daar de vruchten
van gaan plukken."
