Paasboodschap Comité Christelijke Kerken
04/04/2021 10:01
PARAMARIBO -
Pasen is het feest van de overwinning van het leven op de dood. God heeft zijn Zoon Jezus opgewekt opdat wij allen ten volle zouden leven. In dit licht heeft het Comité Christelijke Kerken vaak maatschappelijke problemen aangekaart waarbij de machten van de dood werden benoemd en ontmaskerd. Herhaaldelijk hebben wij opgeroepen tot het bevorderen van een rechtvaardiger en vredevoller samenleven.
Wij willen nu ook kritisch naar onszelf kijken als lidkerken van
het CCK. Ontegenzeggelijk is het zo dat leden de traditionele
kerken verlaten en hun heil zoeken bij jongere christengemeenten.
Dit verlaten van de kerk is een wereldwijd probleem, met
uitzondering van enkele Afrikaanse en Aziatische landen. In het
rijke westen neemt het atheïsme toe of zijn er mensen die wel in
iets geloven maar dat 'iets' geen naam willen geven. In onze
Caribische regio sluiten de gelovigen zich bij jongere christelijke
gemeenten aan omdat ze ontevreden zijn over de kerk waarin zij als
kind zijn gedoopt en opgevoed. Het is wel opmerkelijk dat bij de
volkstelling van 2012 veertigduizend mensen hebben gezegd geen
religie te hebben. Daarbovenop zijn er ook nog minstens
zeventienduizend mensen die op de vraag over hun geloof hebben
geantwoord: "Weet niet" of "Geen antwoord." Onze aandacht in deze
brief gaat niet zozeer uit naar hen, maar naar de geliefde kinderen
die de moederkerk verlaten. Het is zeker niet zo dat de kerken uit
de traditie doodbloeden of leegstromen zoals wel eens beweerd
wordt, maar het is overduidelijk dat steeds meer mensen zeggen
christen te zijn maar niet bij een bepaalde kerk willen behoren. De
bekende spreuk 'Yes to Jesus, no to the church', spreekt
boekdelen en doet ons hart als geestelijke vaders en moeders pijn.
We vragen ons voortdurend af wat wij verkeerd doen en waarom onze
kinderen het ouderlijk huis verlaten en het eten van de buren
lekkerder vinden.
Redenen om de kerk te verlaten
Voor zover ons bekend, is er in Suriname geen wetenschappelijk
onderzoek gedaan om dit fenomeen te beschrijven en de oorzaken aan
te geven. Velen hebben wel een stellige mening klaar, maar zelden
hebben zij hun mening onderbouwd met feiten of vergeten zij de
mening te vragen van de kerkverlaters zelf. In de Verenigde Staten
van Amerika, waar een soortgelijk probleem zich voordoet, is er wel
wetenschappelijk onderzoek gedaan.
In de VS zeggen tachtig miljoen mensen - dat is 26 procent van
de bevolking - dat ze niet tot een bepaalde godsdienst behoren. In
de leeftijdscategorie van onder de dertig jaar stijgt dit cijfer
naar 40 procent. Dat is heel erg verontrustend. Bij iedere gedoopte
die erbij komt, zijn er gemiddeld zes gelovigen die de kerk
verlaten. Vroeger was het nog zo dat de jongeren de kerk verlieten
maar toch nog gelovig bleven. Een recente studie naar het gedrag
van de iGeneration of iGen - dat is de generatie die volgt op de
millennials en die opgegroeid is met mobiele technologie in een
wereld die constant verbonden is door social media en gefixeerd op
digitale beeldschermen - toont aan dat zij tegenwoordig helemaal
niet meer gelovig meer zijn. Ze worden de Nons genoemd. Hetzelfde
fenomeen zien we ook in Europa. Waar de millennials nog zeiden in
iets te geloven, de iGen gelooft in niets. Zochten vroegere
generaties naar zekerheid, tegenwoordig zijn de jongeren steeds
meer comfortabel met de onzekerheden in het leven. Ze hoeven geen
antwoorden, ze zijn content met de vragen. Het zou zeker de moeite
waard zijn om een studie te doen bij onze eigen jongeren om onze
eigen data te hebben, maar door de 'interconnectedness' door de
sociale media en de mode trends mogen we voorzichtig aannemen dat
zich in ons land dergelijke verschuivingen ook voordoen.
Waarom verlaten kerkleden de kerk?
In Amerika hoeft men niet te gissen naar de redenen. Er is
genoeg wetenschappelijke data voorhanden waar jongeren zelf de
redenen vertellen waarom ze vertrekken. De helft van de
geïnterviewden geeft als voornaamste reden aan het gebrek aan
geloof in wat de kerk leert. Ze vinden geen antwoorden voor hun
levensvragen in de kerk. Deze mening wordt sterk gerelateerd aan de
strijd tussen godsdienst en wetenschap. Voor hen is het geloof
irrationeel. Ruim 95% van deze jongeren vindt dat er een
discrepantie bestaat tussen wetenschap en geloof en waar er een
conflict is, zal uiteindelijk de wetenschap volgens hun altijd
winnen. Het geloof in God is achterhaald en alles is door de
wetenschap te verklaren.
Een tweede reden is dat jongeren religie associëren met geweld.
Volgens hen zijn er zoveel conflicten in de wereld omdat er een
grote mate van intolerantie is onder gelovigen. Als derde reden
wordt genoemd het conflict tussen wat de kerken voorschrijven en de
cultuur van 'self-invention' d.w.z het individu mag zelf bepalen
wat goed en kwaad is. Ik mag zelf invullen wat voor mens ik wil
zijn. Niemand moet voor mij komen bepalen wat ik wel of niet moet
doen. Wie aandachtig luistert naar de hedendaagse muziek en kijkt
naar de populairdere films of een serieus gesprek aangaat met de
jongeren ontdekt snel deze levensfilosofie. Mijn vrijheid bepaalt
wie ik ben. Het existentialisme is de default mentale instelling
van de jeugd. Deze houding conflicteert meteen met een godsdienst
die duidelijk zegt wat de essentie van de mens is en een
uitgewerkte ethische leer heeft. Er zijn ook andere redenen die
meer met de intermenselijke sfeer te maken hebben. Zo vinden
jongeren kerkmensen hypocriet of ze hebben een nare ervaring met de
geestelijke of andere wedijverende gelovigen. Een trieste reden is
wel dat ze de warmte en hartelijkheid missen in de traditionele
kerk. Een geïnterviewde zei dat hij de kerk verlaten heeft maar dat
niemand ooit enige belangstelling heeft getoond om te vragen naar
de reden van het verlaten van de kerk. "Je gaat naar de kerk maar
je had net zo goed niet hoeven te gaan want niemand mist je."
Een reden die we zeker niet onder stoelen of banken mogen
schuiven zijn wel de vele seksuele en financiële schandalen rondom
geestelijken en religieuzen. Deze schandalen ondermijnen het geloof
van binnenuit. En als laatste, maar zeker niet de onbelangrijkste
reden, wordt de leer van de kerk over seksualiteit genoemd. Het
gaat dan om zaken uit de leer als huwelijk en echtscheiding,
homoseksualiteit, en voor de iGeneration is het de genderdiscussie.
De Amerikanen hebben harde data hierover verzameld, wij niet, maar
eenieder die deze redenen overweegt zal tot de conclusie komen dat
er tenminste een echo hiervan te vinden is bij onze jongeren.
Hoewel de leer van de kerk over deze zaken niet zal wijzigen,
kunnen wij er wel een luisterend oor voor hebben en de discussie op
een respectvolle en niet belerende wijze aangaan.
Hoe kunnen wij weer uitnodigend zijn voor hen?
Bij deze vraag hoort natuurlijk tegelijk de vraag: hoe voorkomen
wij dat er zoveel kerkverlaters zijn? De tweede vraag is veel
belangrijker dan de eerste. We noemen vijf redenen die ook
gebaseerd zijn op statistische data. Als eerste noemen wij: betrek
jongeren in het werk van de kerk voor gerechtigheid, want ook al
hebben jongeren heel veel moeite met de leer van de kerk, ze kunnen
toch veel waardering opbrengen voor de strijd van de kerk om een
rechtvaardiger samenleving te bewerkstelligen. Vanaf het begin van
de kerk in het nieuwe testament was de aantrekkingskracht de liefde
die christenen voor elkaar hebben en het feit dat ze "alles
gemeenschappelijk hadden en hun voedsel broederlijk deelden en er
was niemand die gebrek leed." De charitatieve werken van de kerken
worden door jongeren enorm geapprecieerd. Laat bijvoorbeeld de
catechese van jongeren samengaan met een stage in een kinder- of
bejaardentehuis of een andere kerkelijke sociale instelling.
Ten tweede: kies voor de esthetische weg, laat de jongeren zien
wat voor schoonheid er is in de bouw van onze kerken, de
kunstwerken, de eeuwenoude en moderne spirituele muziek, onze proza
en poëzie. Een wandeling in onze kathedraal of luisteren naar de
arias gezongen door Denise Jannah onder begeleiding van iemand die
de schoonheid ervan weet te beduiden is veel effectiever dan een
strenge leer over seksualiteit. Het is uiteindelijk de schoonheid
van de kerkelijke kunst en liturgie die de gelovige helpt om Gods
mystieke aanwezigheid ten diepste te ervaren. Ten derde: benader
het geloof vanuit de intellectuele en de rationele dimensie en stop
met het instampen van de doctrine. Ga de discussie aan met de
jongeren die vele vragen hebben en die willen beredeneren en
vergelijken met de antwoorden die de wetenschap geeft. Onze
jongeren kunnen zeer ingewikkelde boeken lezen over wetenschap,
maar bij godsdienst geven wij hen een pamflet met een simplistische
verklaring. Ten vierde: maak iedere parochie of gemeente tot een
gemeenschap van missionaire discipelen. Laat de gemeente of
parochie vreugdevol naar buiten treden om enthousiast het geloof
uit te dragen op een creatieve wijze zonder om opdringerig te zijn.
Onze kerken zijn verworden tot plaatsen waar mensen zich als in een
bunker terugtrekken in plaats van gezamenlijk erop uit te gaan om
te verkondigen dat de Heer leeft. We moeten durven iets te eisen
van onze jongeren; tot nu toe is onze houding nog te vrijblijvend.
Ten vijfde: we zullen digitale missionarissen moeten zijn. Al onze
programma's zijn erop gericht om de jongeren naar onze kerken te
halen terwijl zij in een digitale wereld leven. Ze zullen niet
fysiek naar ons komen. We zullen naar hen toe moeten gaan. Want het
is wel godsvoorzienigheid te noemen dat in een tijd met veel
kerkverlaters wij de digitale snelwegen hebben om gemakkelijk met
onze jongeren te communiceren die als het ware in een digitale
wereld leven. De meeste geestelijken zijn echter digibeten en tonen
geen enkele interesse in de sociale media. De huidige
ontwikkelingen in de informatie- en communicatietechnologie zijn
net zo revolutionair als de uitvinding van de boekdrukkunst. Als we
op dezelfde voet doorgaan zullen we als kerken binnen niet al te
lange tijd irrelevante archaïsche instituten worden. We dienen in
communicatie te zijn met de zaden van het geloof die in de
seculiere cultuur verborgen liggen. Geestelijken dienen daarom de
films te kennen waarnaar de jongeren kijken of de muziek die ze
beluisteren of de boeken die ze lezen. Al onze geestelijke leiders
zijn opgeleid en zitten vast aan een parochie of gemeente en haast
niemand wordt vrij gemaakt om fulltime op professionele wijze
pastor te zijn op de sociale media. Tenslotte zullen we als
geestelijken en gemeenteleden mensen van innig gebed moeten zijn.
We zullen de kerkverlaters voortdurend bij God moeten aanbevelen.
Dat aanhoudend gebed overwint alles.
Besluit
Met deze overwegingen hebben we naar onszelf willen kijken.
Traditioneel is deze brief gericht aan de gelovigen. Die moeten het
lezen en gehoorzaam navolgen. Wij willen met die traditie breken en
willen deze brief zien als de grondlaag bij het schilderen van een
huis. Wij nodigen alle gelovigen uit om hun commentaar op onze
gedachten te formuleren, ons waar nodig te corrigeren of ons te
attenderen op zaken die we over het hoofd hebben gezien. We
plaatsen deze brief dan op de digitale snelweg en hopen ook daar de
verrezen Heer te ontmoeten.
Het Comité Christelijke Kerken:
De Anglicaanse Kerk
De Evangelische Broedergemeente in Suriname
De Evangelisch Lutherse Kerk in Suriname
De Hervormde Kerk in Suriname
Het Leger des Heils
Het R.K. Bisdom Paramaribo
Gerelateerde artikelen