'Vids zou de cassavefabriek kunnen draaien'
12/01/2021 10:01
-
Euritha Tjan A Way
Het wachthuisje en op de achtergrond de cassavefabriek, die nooit echt goed heeft gedraaid.
Foto: Audry Wajwakana
PARAMARIBO -
“De regering had de cassavefabriek hier en de ananasfabriek te Redi Doti liever gegeven aan de Vids. Ik weet zeker dat wij het zouden kunnen draaien”, zegt Theo Jubitana, voorzitter van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (Vids), tegen de Ware Tijd.
Hij doet de uitspraak op persoonlijke titel en vertelt het niet
binnen het bestuur besproken te hebben. "Maar ik ken de
bestuursleden en hun instelling. Ik weet bijna zeker dat ze dat ook
zouden denken", zegt Jubitana. Hij geeft ook toe dit enkele maanden
geleden tijdens de gran krutu in Pusugrunu te hebben
gevraagd aan de president in een informeel onderhoud. "Maar er is
daarop niet echt gereageerd. Misschien ook omdat het informeel
was."
Jubitana is kapitein van het dorp Hollandse Kamp en wordt daarin
bijgestaan door vier basya, onder wie Albert Sabajo. Het
dorp is op vijf minuten rijden vanaf de cassavefabriek Innovative
Agro Processing Industries (IAP) en Sabajo heeft er vanaf het begin
gewerkt "als een soort voorman. Ik had gehoopt dat de
cassavefabriek weer nieuw leven ingeblazen zou worden met deze
regering, maar ik heb na het eerste telefoontje na de verkiezingen
niets meer gehoord", klinkt het terwijl hij zijn hoofd weemoedig
legt in zijn handpalmen.
Hij heeft nog vijf maanden salaris tegoed van de onderneming.
Bondig vertelt hij dat het aan de aanpak heeft gelegen. "Eerst werd
alle cassave afgenomen, dan weer niet. Dan was het voor meel en
export, terwijl je ook gomma, kasripo en veel meer kan maken van
cassave." Enkele dagen terug verscheen in de media het bericht dat
de fabriek zou zijn leeggehaald. Sabajo kan zich daar wat bij
voorstellen. "Ik ben er begin vorig jaar geweest met de toenmalige
directeur en we zagen duidelijk dat er zaken zijn weggedragen. Maar
er is een wacht … dus dan moet die daar meer van weten."
Inderdaad is er een wacht bij de fabriek. De grond vóór het
naambord van het bedrijf ziet er overwoekerd uit, echter de rest
van het terrein wordt kennelijk wel onderhouden. De poort is open,
maar ook al zou die gesloten zijn zou het gapende gat ernaast ook
toegang geven tot het terrein. Een militair die achteraan het
gebouw de wacht houdt met een collega staat de Ware Tijd
te woord. Hij zegt dat hij al enige tijd vanuit post Bosbivak in
shiftverband daar gestationeerd is. Hij zegt dat hij niet in het
gebouw kan; ook zijn collega's niet. De ijzeren roldeuren zijn
inderdaad dicht en binnen een blik werpen kan alleen via de glazen
voorgevel. De maquette van het complex staat er mistroostig bij
midden in het gebouw met allerlei tekenen dat vertrek haastig is
geweest. Zicht op de fabriekshal is niet mogelijk.
Sherida Mormon die lang vóór de opening van de cassavefabriek
betrokken was bij het stimuleren van de cassaveproductie in
Suriname, was ook niet betrokken bij de opzet en plannen van IAP.
"Ik weet nog dat ik mezelf heb uitgenodigd bij de opening, omdat ik
wilde weten wat er allemaal zou gebeuren." Mormon ziet ook heil in
de betrokkenheid van de Vids bij een mogelijke heropstart. "Dat zou
voor ownership zorgen." Mormon is ontwikkelingseconoom en
specialist in gemeenschapsontwikkeling. "Gemeenschappen even
trainen en dan denken dat het wel goed komt, werkt niet. Dat is de
dure les die we hieruit moeten leren. Als je zulke projecten van de
grond wil krijgen moet je intensief werken met de NGO's in de
gemeenschap, goed weten te vertalen wat je wil en het proces
blijven monitoren en begeleiden."
Mormon en Jubitana schetsen een beeld van kapitaalverlies onder
de omliggende dorpen. "Zeker Matta! Het dorp had 500 kilo cassave
geplant", zegt Mormon. Jubitana: "Mensen hebben leningen genomen
die ze nu niet kunnen aflossen." Het bedrijf IAP was een
particulier initiatief en werd in 2013 verkocht aan de staat voor
SRD 1.
